Op maandag 3 maart kwam een groep gemeenteleden uit Harderwijk naar Kampen. Daar hielden ze een dienst van vier uur, in het kader van het kerkasiel. Pieter van Winden schreef dit artikel voor het lokale kerkblad wat we graag met u delen.
De familie Babayants uit Oezbekistan heeft een jarenlange procedure doorlopen. De kinderen uit dit gezin zijn in alle opzichten Nederlands. Nu worden ze uitgezet, maar de vraag is of dat niet alleen naar de letter maar ook naar de geest van de wet is. Daarom is er kerksasiel. Kerkasiel komt voor uit de scheiding tussen kerk en staat. De staat heeft haar eigen verantwoordelijkheden en macht. De kerk tornt niet aan de staatsmacht. Maar de kerk is wel geroepen om luis in de pels van de staat te zijn. Liefst een beetje een blije luis. Maar soms moet een luis even prikken. Die luizenrol is wettelijk ook omschreven in de mogelijkheid van het kerkasiel: het is aan de religie om prikkelend door te vragen op de bedoeling van de wet. De staat gaat over de handhaving.
De kerk stelt als het nodig is de reflectieve vraag: is deze handhaving inderdaad goed? Is dit wat we waardevol vinden? Die vraag is ten diepste een religieuze vraag. Want die vraag veronderstelt dat er waarden zijn. Waarden zijn zaken waarin we alleen of collectief geloven dat ze ons gedrag en denken overstijgen en sturing geven. Met alleen je logica of verstand kom je daar niet op uit.
Op dit moment en in dit geval is in Nederland de waarde van de vreugde in het geding. De kritiek van de kerk, de prik van de luis, is dat de staat op dit moment geneigd is om regels toe te passen zonder waarden maar vanuit wantrouwen. Regels zijn regels, is de redenering die we veel horen. En de menselijke vreugde is daaraan ondergeschikt, vindt men. De prik die we met het kerkasiel in de pels zetten, is de vraag of de wet hiermee niet vervormd wordt? Want de wet is er niet omwille van de wet, maar om de vreugde en vrijheid in ons land te beschermen en te bevorderen. Onze Heer is hierbij onze Voorganger: hij vroeg -met respect voor de sabbath- of de mens er is voor de sabbath of de sabbath voor de mens?
Vreugde is hierbij duidelijk iets anders dan blijheid of geluk. Niemand wordt blij van
een verkeersboete. En toch moeten we met z’n allen blij zijn dat er verkeersboetes zijn en dat de wet gehandhaafd wordt. Want zo handhaven we de veiligheid van het verkeer. Die veiligheid, met z’n allen, dat is de vreugde.In de bijbel gaat het over de vreugde die ons verstand te boven gaat (Galaten). In het jodendom is er de viering van de ‘vreugde der wet’. Vreugde is bij dit alles niet verbonden met regeltjes handhaven, maar met de handhaving van een manier van leven waarin ruimte is voor vertrouwen en veiligheid, door de orde die de wet in ons alledaagse leven aanbrengt.
Kerkasiel is daarbij de plicht van een kerk op het moment dat die vreugde beschadigd dreigt te worden. In Kampen vonden ze dat dat zover is. Wij vonden dat ook. En dus togen we naar Kampen om de familie Babayants nog een tijdje veilig en vol vreugde in die kerk te houden. Want wij willen in dit land leven vanuit vertrouwen en vreugde, en niet vanuit grimmigheid en wantrouwen. Zo hebben wij ons land geholpen met een paar uurtjes kerkdienst. Mooi toch?
Pieter van Winden
