(door Rene Fransen)
De dag waarop het kerkasiel Kampen precies een jaar aan de gang is werd er gerouwd – omdat er nog steeds geen oplossing is voor de familie Babayants en de ruim vierhonderd gewortelde kinderen – en gevierd, omdat de bijzondere dienst die het kerkasiel mogelijk maakt al een jaar plaatsvindt. Een aantal fragmenten uit wat er gezegd is, én een terugblik op de dag van Aram.
Op 21 november 2024 kwam de familie Babayants rond een uur of 1 ’s middags aan in Kampen. ‘Het was voor jullie een hele stap om een kerk binnen te gaan waar je dan niet meer uit mag’, memoreert Open Hof predikant Kasper Jager een jaar later rond dezelfde tijd. De dienst begon destijds met het zingen van lied 280 (Liedboek), dat opent met de woorden De vreugde voert ons naar dit huis. Destijds werd dat gezongen met de woorden ‘De liefde voert ons naar dit huis’. Zo gebeurt dat nu ook.
Jager wijst er nog even op dat er het afgelopen jaar nogal wat liedboeken zijn verdwenen, ‘We moeten er binnenkort weer wat bijkopen. Maar ik ga er vanuit dat ze meegenomen zijn doormensen die ze nodig hebben.’
Aleksandr Babayants spreekt kort, en benadrukt: ‘Deze kerk is niet ons toevluchtsoord, maar ons huis.’ Hij dankt voor de liefde die hij en zijn gezin hebben ontvangen. ‘Jullie hebben bewezen dat liefde sterker is dan het duister.’
De motivatie van de kerkgemeenschap om hun gebedshuis open te stellen wordt bezongen in Opwekking 805, Maak ons hart onrustig, een bewerking van de Franciscaanse zegenbede. Het eerste couplet luidt:
Maak ons hart onrustig, God,
dat het ontevreden klopt
als we mooie leugens horen
en gemakkelijke woorden!
Maak ons hart onrustig, God.
Jager vertelt ook dat de speciale ‘tafelkaars’, die een jaar eerder aan de Paaskaars werd aangestoken, sindsdien bij iedere wisseling van voorganger wordt doorgegeven, en inmiddels zo’n 8760 uur heeft gebrand. Er zijn al heel wat kaarsen doorheen gegaan, en de stompjes gaan weer terug naar de leverancier, om in nieuwe kaarsen te worden verwerkt.
Open Hof voorganger Nieke Jansen neemt de dienst van Jager over, zij was er een jaar geleden ook bij. ‘Verzet begint niet met grote woorden, maar met kleine daden’, memoreert zij. Het telefoontje naar de Open Hof met het verzoek een kerkasiel te starten was zo’n ‘kleine daad’. Zij herinnert zich bijzondere momenten, zoals het vuurwerk waar ze samen naar keken tijdens Oud en Nieuw, en ook die keer dat er ’s avonds laat ineens wat balorige jongeren binnenkwamen. ‘Maar toen ze binnen waren bleven ze twee uur!’
Zij leest de bekende Bijbelverzen uit 1 Korintiërs 13, over geloof, hoop en liefde. ‘Hoop wordt hier veel gebruikt. En hoop is niet passief afwachten, het is een vorm van strijdbaarheid. We moeten laten horen wat er hier gebeurt, we willen dat de familie Babayants veilig is, maar ook alle gewortelde kinderen van Nederland.’
Eerder die dag gaat Coen Wessel voor, de algemeen secretaris van de Raad van Kerken in Nederland. Amalia leest het stuk uit de Bijbel waar hij op in zal gaan, uit Lukas 8. Daar komt Jezus een man tegen die bezeten is door een boze geest, hij woont in rotsgraven. ‘Zit er in ons niet ook iets van een boze geest’, vraag hij ‘Zoals de geest van egoïsme en vreemdelingenhaat? In Nederland schelden politici elkaar uit en lijken ze de medemenselijkheid te zijn vergeten.’ Hij ziet een behoefte aan ‘geestkracht en bezieling’ in ons land. ‘Er zijn broedplaatsen van de heilige Geest nodig, en het kerkasiel is zo’n plek. Jullie zitten hier niet voor het Guiness Book of Records, maar voor mensen in nood. Hier heerst een geest van gastvrijheid.’
Later op de dag omschrijft scriba Kees van Ekris van de Protestantse Kerk het kerkasiel als een pauzeknop, die hij vergelijkt met het Bijbelse sabbatsjaar. Dan mochten de Israëlieten een jaar lang het land niet bewerken, ze moesten het met rust laten. ‘Zo’n pauze is nuttig, het geeft je tijd om na te denken. Bijvoorbeeld over de schade die wordt aangericht.’ Uitzetting van gewortelde kinderen richt ook schade aan en is, aldus Ekris, in strijd met de menselijkheid en het Europees verdrag over Rechten van het Kind. Maar voor nu heeft de familie Babayants rust gevonden in de kerk.
Later op de dag spreekt Van Ekris nog een keer, hij stelt dat de PKN en de Rooms-katholieke kerk samen 3 miljoen Nederlanders vertegenwoordigen. ‘De kerk mag zich dus – voorzichtig – opstellen als het geweten van het land.
’s Middags gaat ook Derk Stegeman voor. Hij was in 2018-19 als directeur van Stek (stichting voor stad en kerk in Den Haag) betrokken bij het toenmalige kerkasiel. ‘Volgens theoloog Dietrich Bonhoeffer zijn de belangrijkste taken van de kerk bidden en gerechtigheid doen. Toen we in Den Haag begonnen met het kerkasiel waren we bang dat we het niet meer dan twee weken zouden volhouden. Maar het gebed in de doorlopende dienst gaf kracht. Ook hier in Kampen draagt het gebed de viering.’ Toch verwondert hij zich nog over de ‘ontspannen onverzettelijkheid’ van dit kerkasiel. ‘Het is een viering uit de diepte, zoals het gebed van Jona vanuit de vis die hem opgeslokt had.’
Een dag na de viering spreken we Aram nog een keer. Hoe kijkt hij terug op de bijzondere viering van één jaar kerkasiel? ‘Het was dubbel: mooi dat het zo lang al doorgaat, jammer dat het zo lang moet duren.’ En wat vond hij mooie momenten? ‘Coen Wessel van de Raad van kerken. En het lied van de studenten.’ Daarmee doelt hij op de vier conservatorium studenten (van ArtEZ), die het lied ‘Ze zijn al thuis’ schreven voor het gezin Babayants.
Als verrassing traden ze deze dag om 16:00 weer op. ‘Het was zo tof dat ze weer kwamen. En er waren de hele dag veel bezoekers, dat vond ik ook mooi.’ Daarnaast heeft het gezin een grote stapel kaartjes gekregen ‘Sommige mensen die een kaartje stuurden kenden ons niet eens, maar hadden iets gezien op het Journaal.’
Een bijzondere bezoeker was ‘Opa Eduard’, die Aram al langer kende maar vandaag voor het eerst ontmoette. De 79-jarige Limburger Eduard Disch had afgelopen zomer in het Jeugdjournaal een item over het kerkasiel gezien, en besloot in hongerstaking te gaan bij het kantoor van de IND. Dat hield hij 29 dagen vol, voordat hij op advies van zijn dokter weer ging eten.
‘En ik heb studenten van Windesheim ontmoet, ze hebben de hele dag het werk van de vrijwilligers overgenomen. Dat zijn jongeren van mijn leeftijd, die gewoon kunnen studeren. Het was leuk met hen te praten.’
Aram kijkt nu met enige hoop naar de formatie van een nieuw kabinet. ‘Gaan D66 en CDA zorgen voor een oplossing voor gewortelde kinderen? Weet je, ik heb een gevoel van rust binnenin mij, alsof we dicht bij een oplossing zijn.’
Een mooi verhaal van hoe wij als mensen bedoeld zijn!
Dankjewel voor deze tekst over Een jaar Kerkasiel! We moeten doorgaan met hopen en bidden voor een goede afloop!